Fotografie / Hans Bol
Vogels in grofkorrelig zwart
Wat als eerste opvalt aan het fijne, compacte fotoboek dat Hans Bol maakte over raven en kraaien, is hoe mooi die vogels in zwart-wit afsteken tegen de achtergrond van weidse luchten en zachte wolkendekens. De dieren lenen zich goed voor grafische beelden: met hun diepzwarte verenkleed en glanzende snavel lijken ze op sommige foto's wel getekend en daarna ingekleurd; hun ranke vormen lopen soms helemaal dicht in het rauwe, grofkorrelige zwart. ,,In plaats van pixels wilde ik weer korrel zien; de ziel van de afdruk."
Op 15 maart opent bij Galerie Wouter van Leeuwen in Amsterdam een tentoonstelling met de foto's van kraaien en raven die fotograaf Hans Bol vanaf 1996 maakte in India, Amerika of gewoon bij een tankstation langs de Nederlandse snelweg. Op diezelfde dag verschijnt ook God's Allies; een door Willem van Zoetendaal vormgegeven boekje met deels dezelfde beelden als in de expositie.
,,Kraaien horen bij nacht en heksen, bij onheil en rampspoed," schrijft Kester Freriks in het boek. Dat unheimische gevoel dat zwarte vogels ons kunnen geven herkennen we, sinds we huiverden bij de horrorvogels in The Birds van Hitchcock. En in het iconische fotoboek The Solitude of Ravens van de Japanse fotograaf Masahisa Fukase, door kenners uitgeroepen tot het beste fotoboek ooit, staat de zwarte vogel ook vooral symbool voor een gevoel van somberheid en zwaarte.
Is dát het wat Bol zo aantrekt in deze vogels? ,,Ik associeer ze niet per se met de dood - alhoewel ik die gedachte natuurlijk wel herken. Wat ik zie zijn vooral intrigerende beesten: slim, speels, alert, mooi om te zien met hun zwarte verendek," zegt Bol. ,,Ik wilde iets maken dat ook licht en luchtig is."
De keuze voor het kleine formaat van het boek en van de afdrukken in de expositie heeft te maken met het feit dat Bol ,,een beetje moe is van al die megalomaan grote afdrukken die we de laatste jaren zien. Ik wilde terug naar het kleine, het intieme, het handwerk. Dat je zo'n foto gewoon in je hand kunt pakken. Dat je er met je neus bovenop moet staan om het goed te kunnen zien. "
Hans Bol, God's Allies. Recto Verso Publications, 2018. 27,50 euro (in de betere boekhandel en via hansbol@hansbol.com)
God's Allies is samen met vogelfoto's van de Amerikaanse fotograaf Raymond Meeks van 15 t/m 17 maart (let op, slechts drie dagen dus) te zien in Galerie Wouter van Leeuwen in Amsterdam