Fotografie / Aristotle Roufanis
I get so lonely I could die
Eenzaam zijn kun je overal, en ook heel goed met anderen in je buurt. Op een feestje met tientallen mensen om je heen, op je werk met collega’s, in een stad waar je je omringd weet door buren, de vaste bakker-om-de-hoek, je vrienden van de sportschool. Die fysieke nabijheid van de ander leidt lang niet altijd tot een gevoel van verbondenheid en het is niet verwonderlijk dat dit gemis, waar veel mensen op een zeker moment in hun leven voor korte of langere tijd mee worstelen, veel kunstenaars heeft geïnspireerd. Schilders (Hopper), muzikanten (Elvis’ ‘I get so lonely I could die’), fotografen (Diane Arbus), schrijvers (Griet op de Beeck) – allemaal gaven ze uiting aan dat schrijnende gevoel, het verlies van een geliefde, het hunkeren naar verbinding of juist het onvermogen om die tot stand te brengen.
Het hunkeren naar verbinding of juist het onvermogen om die tot stand te brengen.
Herhalingen van patronen
In de foto’s van de Griekse fotograaf Aristotle Roufanis (1983), nu te zien in Galerie Contour in Rotterdam, is dat gevoel van eenzaamheid op sublieme wijze zichtbaar gemaakt. Roufanis maakt foto’s van immense flatgebouwen in wereldsteden als Londen, Parijs, Athene, Hongkong en Miami. Ze doen wel wat denken aan de stadsfoto’s van Michael Wolf, maar waren die in kleur, de foto’s van Roufanis zijn ’s nachts gemaakt en bijna gitzwart. Het duurt even voordat je ogen gewend beginnen te raken aan het onheilspellende beeld en je de diepe blauwen en de nuances in zwarten en grijzen gaat zien; de structuren, de herhalingen van patronen, een eenzaam lichtje in een enorm gebouw – iemand die de slaap niet kan vatten? Het is jammer dat er bij Contour kleinere formaten hangen (155x76 in plaats van 300x150 centimeter, dat de fotograaf meestal gebruikt), waardoor je net niet goed kunt zien dat in dat verlichte raam een oude dame op een bedrand zit, of even verderop een man naar het blauwe licht van zijn scherm staart.
Roufanis, opgeleid als civiel ingenieur, verhuisde een aantal jaar geleden van Athene naar Londen en werd daar soms overvallen door een intens gevoel van eenzaamheid. Hij besloot later, nu als fotograaf, ‘deze epidemie van de moderne samenleving’ te gaan onderzoeken. Zijn foto’s zijn het resultaat van een intensief proces waarbij hij per gebouw een nachtlang, van zonsondergang tot zonsopgang, duizenden opnames maakt, die hij vervolgens in zijn computer in een proces van maanden aan elkaar ‘plakt’. De foto die zo ontstaat heeft een soort van hyperrealiteit; elk deel is haarscherp – wat een vervreemdend effect geeft en de onthechtheid van de moderne stadsmens nóg meer benadrukt.
Aristotle Roufanis, Alone Together. T/m 23 februari in Galerie Contour, Rotterdam.